Kısa çalışma ödeneği, 4447 sayılı İşsizlik Sigortası Kanununda düzenlenmektedir. Buna göre; genel ekonomik, sektörel veya bölgesel kriz ile zorlayıcı sebeplerle işyerindeki haftalık çalışma sürelerinin geçici olarak önemli ölçüde (en az 1/3 oranında) azaltılması veya işyerinde faaliyetin tamamen veya kısmen geçici olarak durdurulması hallerinde, işyerinde üç ayı aşmamak üzere kısa çalışma yapılabilir.
Kısa çalışma yapmak isteyen işveren, kısa çalışma talebini derhal gerekçeleri ile birlikte Türkiye İş Kurumuna, varsa toplu iş sözleşmesi tarafı işçi sendikasına bir yazı ile bildirir. İşverenlikçe Kuruma sunulan kısa çalışma talepleri İş Müfettişi uygunluk denetimi için Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı Rehberlik ve Teftiş Başkanlığı’na gönderilir. İş Müfettişince yapılan değerlendirme sonrasında talebin uygun bulunması halinde “uygunluk bildirimi” düzenlenir ve durum bir yazı ile Türkiye İş Kurumu tarafından işverenliğe bildirilir. Kısa çalışma yapılan işyerinde işçilere çalışmadıkları süreler üzerinden İşsizlik Sigortası Fonundan kısa çalışma ödeneği ödenir.
Kural olarak kısa çalışma ödemeleri başlangıçta belirlenen işsizlik ödeneği süresinden düşülse de 2008, 2009 ve 2010 yıllarında kısa çalışma ödeneği olarak yapılan ödemeler başlangıçta belirlenen işsizlik ödeneği süresinden düşülmemiştir. Aynı doğrultuda 29.06.2020 tarihli Cumhurbaşkanı kararı ile Covid-19 nedeniyle yapılan kısa çalışmalarda da kısa çalışma ödeneği olarak yapılan ödemelerin başlangıçta belirlenen işsizlik ödeneği süresinden düşülmeyeceği kararı alınmıştır.
Covid-19 sebebiyle işverenlerin yaptıkları kısa çalışma başvuruları için, uygunluk tespitinin tamamlanması beklenmeksizin, işverenlerin beyanı doğrultusunda kısa çalışma ödemesi gerçekleştirilir. İşverenin hatalı bilgi ve belge vermesi nedeniyle yapılan fazla ve yersiz ödemeler, yasal faizi ile birlikte işverenden tahsil edilir. Kısa çalışma yapan işveren, işçilerin çalışma sürelerine ilişkin kayıtları tutmak ve istenilmesi halinde ibraz etmek zorundadır.
Bu doğrultuda olası bir İş Müfettişi denetiminde incelenecek konular ;
· Başvuruda bulunan işçi listeleri ve başvuru oranları
· Normal çalışma saatlerine göre kısa çalışma döneminde çalışma saatleri
· Çalışılan saatler ile İŞKUR’a bildirilen çalışma saatlerinin tutarlılık kontrolü
· Kısa çalışma olarak değerlendirilen hafta tatillerinin ödemeleri
· Raporlu , izinli personellerde talep edilen kısa çalışma rakamları
· İŞKUR tarafından yatırılan tutarların eksik veya fazla durumların tespiti
· Personelin PDKS kayıtları ile kısa çalışmaya uygunluk durumunun tespiti
· İŞKUR tarafından yatırılan tutarlara göre eksik kalan gün sayılarının ödenme durumu
· Kısa çalışma dönemi için oluşturulan puantajların uygunluk kontrolü
· Yapılan denetimler sonucunda olması gereken ve gerçekleşen durumların karşılıklı raporlaması
